Μενού
Αρχική / Άρθρα / Γη - Περιβάλλον / Αποστολή στο Βόρειο Πόλο για τη δικαίωση του Robert Peary

Αποστολή στο Βόρειο Πόλο για τη δικαίωση του Robert Peary

Στις 26 Απριλίου 2005 μια πενταμελής αποστολή έφτανε στο Βόρειο Πόλο και άνοιγε ένα μπουκάλι σαμπάνιας για να γιορτάσει την επιτυχία της. Σπουδαίο το κατόρθωμά τους και δικαιολογημένη η χαρά και το κλίμα θριάμβου, αλλά στην περίπτωση της αποστολής “Ultimate North” υπήρχε ένας ακόμα λόγος: η ομάδα των σύγχρονων εξερευνητών έχοντας βάλει σαν στόχο να αποδείξει ότι ο διάσημος Αμερικανός εξερευνητής και κατακτητής του Βόρειου Πόλου, Robert Peary είχε πει αλήθεια το 1909 όταν δήλωσε ότι χρειάστηκε μόνο 37 ημέρες για το κατόρθωμά του, κατάφερε να επαναλάβει το ίδιο πετυχαίνοντας χρόνο 36 ημερών και δείχνοντας ότι κάτι τέτοιο ήταν όντως εφικτό εκείνη την εποχή, αφού προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τα ίδια μέσα. Άραγε κατάφερε η αποστολή Ultimate North να αποδείξει την αλήθεια των ισχυρισμών του Peary και να κλείσει με αυτό τον τρόπο το ανοιχτό για την ιστορία της αρκτικής ζήτημα ή θα συνεχίσει να παραμένει άλυτο ένα από τα μυστήρια της εξερεύνησης, το ποιος δηλαδή ήταν τελικά ο κατακτητής του Βόρειου Πόλου?


Μια από τις ελάχιστες φετινές αποστολές στο Βόρειο Πόλο στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Η αποστολή Ultimate North είχε περισσότερους λόγους από οποιαδήποτε άλλη αποστολή να θέλει να πετύχει το στόχο της. Το όλο εγχείρημα για τους πέντε adventurers που απάρτιζαν την αποστολή στηριζόταν στην υποστήριξη της θέσης ότι ο πλοίαρχος Robert Peary είπε την αλήθεια το 1909, όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ ισχυριζόμενος ότι κατάφερε να φτάσει στο Βόρειο Πόλο, στον απίστευτο χρόνο των 37 ημερών. Άφωνη η εξερευνητική κοινότητα της εποχής, μάθαινε ότι ο καταξιωμένος εξερευνητής (είχε περάσει πάνω από 15 χρόνια πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο) κατάφερε να διανύσει 765 χιλιόμετρα σε 31 μόλις ημέρες, αφού 6 ημέρες από τις 37 η αποστολή έμεινε παγιδευμένη. Και επιπλέον, μάθαινε ότι στις τελευταίες 5 ημέρες της προσπάθειάς τους, ο Peary, ο Henson (ο πιστός βοηθός του) και οι Ινουίτ που τους συνόδευαν, κινούνταν με απίστευτη ταχύτητα, καλύπτοντας τριπλάσια απόσταση από το θεωρούμενο φυσιολογικό!


Τα χρόνια που ακολούθησαν η επιστημονική και εξερευνητική κοινότητα αμφισβήτησε με σφοδρότητα τον ισχυρισμό του Peary, παρουσιάζοντας ως αδύνατα να συμβούν τα όσα εκείνος παρουσίασε. Ωστόσο, ο αντίλογος από την πλευρά των υποστηρικτών του ήταν ισχυρός, με αποτέλεσμα η εξερευνητική κοινότητα να χωριστεί στα δύο. Φέτος, ένας δραστήριος Βρετανός πολικός σκιέρ, ο 30χρονος Tom Avery, αποφάσισε να αποδείξει την αλήθεια των ισχυρισμών του Peary, με βασικό επιχείρημα ότι εφόσον κάποια αποστολή καταφέρει να φτάσει σε 37 ημέρες στον Πόλο, χρησιμοποιώντας τα ίδια μέσα –όσο είναι εφικτό- τότε μπορεί να θεωρείται αληθινή η μαρτυρία του πρωτοπόρου Αμερικανού εξερευνητή!


Ο Avery έστησε τη δική του ομάδα, που απαρτιζόταν από έμπιστους φίλους και συντρόφους του σε προηγούμενες αποστολές, όπως ο συμπατριώτης του George Wells (28), ο Νοτιοαφρικανός Andrew Gerber (29) αλλά και από έμπειρους ανθρώπους του βορρά, όπως ο 32χρονος Καναδός οδηγός έλκηθρου Hugh Dale-Harris και η 52χρονη βετεράνος των πολικών διασχίσεων Matty McNair, Αμερικανίδα που εδώ και χρόνια ζει στον αρκτικό Καναδά και έχει στο ενεργητικό της αμέτρητες επιτυχίες σε Αρκτική και Ανταρκτική. Η Matty που λίγους μήνες νωρίτερα έφτασε με τα δυο της παιδιά στον Νότιο Πόλο, αποτελούσε για την αποστολή το πολυτιμότερο ίσως μέλος της, καθώς χάρη στη μακρόχρονη εμπειρία της οδήγησε με ασφάλεια την ομάδα στον προορισμό της.


Η αποστολή Ultimate North προσπάθησε να ακολουθήσει πιστά τον τρόπο με τον οποίο κινήθηκε ο Peary το 1909, ώστε το τελικό της αποτέλεσμα να αποτελεί όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστο κριτήριο για την απόδειξη της θεωρίας ότι το δικό τους παράδειγμα αποτελεί και τεκμήριο αλήθειας. Έτσι, επιλέχθηκαν 16 σκυλιά ράτσας Έσκιμο, μιας ράτσας που τείνει να εξαφανιστεί στις μέρες μας αλλά τα άτομα της οποίας αποτελούν τους καλύτερους και πιο προσαρμοσμένους οδηγούς ελκήθρων στο βορά. Φτιάχτηκαν από ξύλο Καναδικού έλατου δύο έλκηθρα που θα έσερναν τα ζώα, χωρισμένα σε δύο ομάδες και τα οποία δεν θα μετέφεραν περισσότερα από 250 κιλά υλικών το καθένα. Το βάρος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα, όπως αναφέρει στο site της αποστολής ο Tom Avery, μια και οι περισσότερες αποστολές μεταφέρουν σχεδόν τα διπλάσια κιλά, με αποτέλεσμα η πορεία να γίνεται εξαιρετικά αργή και επίπονη. Αντίθετα, ο Peary ποτέ δεν μετέφερε στα έλκηθρά του βάρος μεγαλύτερο απ αυτό, καταφέρνοντας έτσι να κινείται με σημαντική ταχύτητα.


Ο Πήρυ χρησιμοποίησε ομάδες προπομπούς στην πορεία του, οι οποίες ανίχνευαν την καλύτερη διαδρομή ανάμεσα στο χάος από κομμάτια πάγου που σχημάτιζαν ράχες αλλά και ανοιχτό νερό που διέκοπτε τη συνέχεια του πάγου. Αυτές οι ομάδες σηματοδοτούσαν τη διαδρομή με καλάμια και έτσι η κύρια ομάδα ακολουθούσε χωρίς να χάνει πολύτιμο χρόνο ανιχνεύοντας. Και επιπλέον, άλλες δύο ομάδες προηγήθηκαν της κύριας, μεταφέροντας εφόδια σε δύο διαφορετικά σημεία της διαδρομής, ώστε να μπορεί η βασική ομάδα να ανεφοδιαστεί έγκαιρα και βέβαια να μη χρειαστεί να μεταφέρει τεράστιες ποσότητες τροφίμων, οι οποίες θα καθιστούσαν αδύνατη την προώθησή της με γρήγορους ρυθμούς.


Αντίστοιχα, η ομάδα του Avery αξιοποίησε ισάριθμες πτήσεις μεταγωγικών αεροπλάνων για το ζήτημα του ανεφοδιασμού. Όσο για τους προπομπούς, δύο από τους πέντε της ομάδας προπορεύονταν ώστε να βρίσκουν τον κατάλληλο δρόμο, που ακολουθούσαν μετά τα δύο έλκηθρα. Φυσικά, σαν μέσο πλοήγησης δεν χρησιμοποιήθηκε ο εξάντας αλλά σύγχρονες συσκευές GPS, για επαλήθευση των δεδομένων και πιστή τήρηση της σωστής πορείας.


Το τεραίν που έχουν να αντιμετωπίσουν οι αποστολές με προορισμό το Βόρειο Πόλο είναι από τα πιο σκληρά και ύπουλα που μπορεί να συναντήσει κανείς. Είναι συνεχώς μεταβαλλόμενο εξαιτίας των θαλάσσιων ρευμάτων που μετακινούν τον πάγο της επιφάνειας, θραύοντάς τον κάθε τόσο και δημιουργώντας φυσικά φράγματα που προσπερνιούνται με εξαιρετική δυσκολία από τα έλκηθρα. Ένα από τα δυσοίωνα σημάδια του καιρού μας είναι η λέπτυνση του στρώματος του πάγου στην επιφάνεια του Αρκτικού Ωκεανού, που φτάνει τώρα σε πάχος τα 2,5 μέτρα ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ο Πήρυ κατευθυνόταν στον Πόλο, έφτανε τα 3,5. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του κινδύνου θραύσης του πάγου με όλα τα μοιραία επακόλουθα. Κοντά στην ακτή, όπου η επίδραση των κυμάτων είναι μεγαλύτερη, το τεραίν είναι το χειρότερο δυνατό, καθώς μεγάλα κομμάτια επιπλέοντα πάγου κολλιούνται μεταξύ τους από την επίδραση των χαμηλών θερμοκρασιών που παράγουν νέο πάγο στο θαλασσινό νερό. Εδώ η πρόοδος της πορείας για ένα έλκηθρο είναι συνήθως απογοητευτική (λιγότερο ίσως και από 5 χιλιόμετρα τη μέρα), αφού με ανείπωτη δυσκολία μπορεί να ξεπεραστεί ένα τέτοιο εμπόδιο και συχνά τα έλκηθρα παγιδεύονται ανάμεσα στα κομμάτια του σπασμένου πάγου που προεξέχουν. Καθώς απομακρύνεται όμως κανείς από την ακτή, η κατάσταση βελτιώνεται και εκτεταμένα πεδία με επίπεδο πάγο εμφανίζονται, τα οποία βέβαια διακόπτονται κάθε 2-5 χιλιόμετρα από ράχες πίεσης των στρωμάτων του πάγου.


Μέλη της Ultimate North προσπαθούν να περάσουν ένα άνοιγμα στον πάγο


Το πιο σημαντικό όμως εμπόδιο στην πορεία για τον Βόρειο Πόλο είναι η ανοιχτή θάλασσα! Σχετικά συχνά η συνέχεια του πάγου διακόπτεται από μεγάλες εκτάσεις νερού, απροσπέλαστες από τα έλκηθρα αλλά και τους ανθρώπους. Ειδικά μάλιστα τα τελευταία χρόνια το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου προκαλεί όλο και συχνότερα αυτό το φαινόμενο. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει οι αποστολές να περπατήσουν κατά μήκος αυτής της «όχθης» μέχρι να βρουν τη συνέχεια του πάγου ή να περιμένουν μία νύχτα (συνήθως) να παγώσει αυτή η έκταση για να συνεχίσουν. Το 1909, ο Peary σχεδόν στο ξεκίνημα της πορείας του παγιδεύτηκε για 6 ολόκληρες μέρες από ένα τέτοιο άνοιγμα. Τέλος, υπάρχει και η «αρνητική προώθηση», το φαινόμενο που οφείλεται στην αέναη κίνηση του επιφανειακού πάγου εξαιτίας των ρευμάτων και μπορεί να σπρώξει προς τα πίσω μια ομάδα, ανάλογα με το που τυχαίνει να βρίσκεται. Η μόνη ελπίδα σε μια τέτοια περίπτωση είναι η «θετική προώθηση», η τυχαία δηλαδή ευνοϊκή παράσυρση προς την σωστή κατεύθυνση.


Από την εποχή του Peary μέχρι σήμερα, περίπου 160 άνθρωποι έφτασαν στο Βόρειο Πόλο και απ αυτούς οι 31 μόνο ξεκίνησαν από το Ακρωτήριο Columbia, σημείο εκκίνησης του Peary το 1909 αλλά και της αποστολής Ultimate North το 2005 (οι περισσότερες αποστολές ξεκινούν από το Νησί Ward Hunt, 50 χιλιόμετρα δυτικά από το Columbia ή από το Ακρωτήριο Arktichevsky στο Νησί Severnaya της Σιβηρίας). Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά το 1993, το 2004 ήταν η πρώτη χρονιά που κανένας δεν κατάφερε να φτάσει στον Βόρειο Πόλο ξεκινώντας από στεριά (Σημ.Α-Ζ: Ανάμεσα στις υπόλοιπες προσπάθειες υπάρχουν και οι «Αποστολές της Τελευταίας Μοίρας» Last Degree Expeditions, όπου ελικόπτερα αφήνουν τους σκιέρ στην 89η μοίρα, για να ξεκινήσουν από εκεί μια πολύ ευκολότερη και συντομότερη προσπάθεια).


Η αποστολή Ultimate North ξεκίνησε στις 21 Μαρτίου από το Ακρωτήριο Columbia και στην αρχή είχε μια δύσκολη πορεία, προσπαθώντας να ανοίξει το δρόμο της ανάμεσα στα τεράστια κομμάτια πάγου. Ακολούθησαν καλύτερες ημέρες αλλά τελικά αναγκάστηκε να περάσει απ όλα τα στάδια δυσκολιών, με αρνητική πορεία, ανοιχτή θάλασσα και ξανά σπασμένο πάγο. Καθώς οι μέρες τελείωναν, οι σύγχρονοι εξερευνητές, προσπάθησαν να προσομοιώσουν τη δική τους προσπάθεια με αυτή του Πήρυ, καλύπτοντας όσο το δυνατόν μεγαλύτερες αποστάσεις μπορούσαν, μια και το 1909 ο Πήρυ κάλυπτε καθημερινά για τις τελευταίες πέντε ημέρες τον απίστευτο αριθμό των 45 χιλιομέτρων! Και σχεδόν τα κατάφεραν, αφού δεν έπιασαν τελικά αυτά τα νούμερα σαν στόχο. Ωστόσο το πρωί της 26ης Απριλίου οι πέντε της αποστολής Ultimate North στέκονταν στο σημείο που οι συντεταγμένες έδειχναν 90 μοίρες βόρεια. Είχαν χρειαστεί 36 μέρες, 22 ώρες και 11 λεπτά για να το πετύχουν, καταρρίπτοντας έτσι και το (αμφισβητούμενο) ρεκόρ που κρατούσε από την αποστολή του Peary (!!) με κάτι περισσότερο από 37 ημέρες αλλά και το προηγούμενο βεβαιωμένο που είχε επιτευχθεί από Καναδική αποστολή το 2000, με 43 ημέρες. Η αποχώρηση της ομάδας από τον Πόλο θα γίνει με την συνδρομή αεροπλάνου.


«Ο θαυμασμός και ο σεβασμός που τρέφω για τον Ρόμπερτ Πήρυ και τους άνδρες του έχει μεγαλώσει απεριόριστα από τη στιγμή που ξεκινήσαμε από το Ακρωτήριο Columbia» γράφει ο Avery στην αναφορά του μία μέρα μετά την επιτυχία της ομάδας του «Έχοντας δει τώρα μέσα απ τον εαυτό μου πώς ταξίδεψε εκείνος πάνω στον πάγο, είμαι περισσότερο πεπεισμένος από ποτέ, ότι πράγματι έφτασε στον Πόλο το 1909. Το να οδηγήσεις σκύλους είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να ταξιδέψεις εδώ πάνω και είτε ανεφοδιαστείς από τον αέρα είτε από ομάδες υποστήριξης που κινούνται πάνω στον πάγο, οι ταχύτητες που ισχυρίστηκε ο Peary ότι πέτυχε φαίνονται εξαιρετικά λογικές. Εάν θα καταφέρναμε να φτάσουμε στον Πόλο σε 37 ημέρες, τότε και η ομάδα του Peary με τη μακρόχρονη εμπειρία τους στην οδήγηση ελκήθρων με σκύλους θα μπορούσε να τα έχει καταφέρει. Ελπίζω ότι το ταξίδι μας έχει φέρει ένα τέλος στη διαμάχη και αποκατέστησε έναν από τους μεγαλύτερους εξερευνητές όλων των εποχών στη θέση που δικαιούται να κατέχει στα χρονικά της Πολικής Ιστορίας» καταλήγει ο Avery.


Ωστόσο, αρκετοί ήταν εκείνοι που ήδη εξέφρασαν δημόσια τον προβληματισμό τους για το κατά πόσο η προσπάθεια της αποστολής Ultimate North αποτελεί τη δικαίωση του Robert Peary και των ισχυρισμών του. Ο Jerry Kobalenko, ένας εξερευνητής της Αρκτικής, δήλωσε ότι είναι σαν να συγκρίνεις μήλα με πορτοκάλια «Έδειξαν ότι μπορείς να φτάσεις στο Βόρειο Πόλο σε 37 ημέρες. Δεν μας έδειξαν όμως πώς τα κατάφερε ο Πήρυ. Συντριπτικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι δεν έφτασε στον Πόλο» συμπλήρωσε ο Kobalenko, που έχει μελετήσει την ιστορία του Πήρυ.


Ποιος πάτησε πρώτος στον Βόρειο Πόλο ?
(Από την ιστοσελίδα της αποστολής Ultimate North)


Υπάρχουν πολλές θεωρίες αλλά κανένας δεν γνωρίζει με βεβαιότητα. Είναι το μεγαλύτερο μυστήριο στην ιστορία της πολικής εξερεύνησης. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πιστεύουν ότι ήταν ο Αμερικανός πλοίαρχος Robert E. Peary, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι έφτασε στο Βόρειο Πόλο στις 6 Απριλίου 1909. Μαζί με τον Αφρο-αμερικανό σύντροφό του Matthew Henson, τέσσερις ιθαγενείς Ινουΐτ και 40 σκύλους, ο Peary είπε ότι έφτασε στον Πόλο μετά από ένα ταξίδι 413 ναυτικών μιλίων στο πιο εχθρικό περιβάλλον του πλανήτη.


Ο Peary θυσίασε 23 χρόνια απ τη ζωή του στη διάρκεια πολυάριθμων προσπαθειών για να πετύχει την υπέρτατη φιλοδοξία του και έχασε οχτώ δάχτυλα των ποδιών του στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Και μετά, στην ώριμη ηλικία των 52 χρονών ανακοίνωσε ότι έφτασε στο στόχο του σε διάστημα μόλις 37 ημερών.


Ο πλοίαρχος Robert Peary, σε φωτογράφηση στούντιο του 1910, ένα χρόνο μετά την αποστολή στο Βόρειο Πόλο

Περιμένοντας να ανακηρυχτεί εθνικός ήρωας πίσω στην πατρίδα του, ο Πήρυ επέστρεψε στη Νέα Υόρκη για να ανακαλύψει ότι σχεδόν ολόκληρη η Αμερική είχε ακούσει μόλις πέντε ημέρες νωρίτερα την είδηση ότι ο μεγάλος του ανταγωνιστής Dr Frederick Cook τον είχε κερδίσει στην κούρσα για τον Βόρειο Πόλο με μια άλλη αποστολή. Παρότι αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ο Cook ήταν απατεώνας (είχε εξαπατήσει την κοινή γνώμη και για την πρώτη ανάβαση στο Όρος Denali -ή McKinley- στην Αλάσκα, πριν μπει στη φυλακή για απατεωνιές σε επιχειρηματικές του δραστηριότητες), ο μεγάλος σκεπτικισμός που αναπτύχθηκε στη διάρκεια της σφοδρής διαμάχης Peary-Cook δεν σταμάτησε ποτέ στην πραγματικότητα.


Από το θάνατο του Peary το 1920, οι ιστορικοί των πολικών εξερευνήσεων και οι σύγχρονοι εξερευνητές αμφισβήτησαν την ορθότητα των ισχυρισμών του. Ο Βόρειος Πόλος έμεινε ξεχασμένος για δεκαετίες, μέχρι το 1969, όταν ο θρυλικός Βρετανός εξερευνητής Wally Herbert έφτασε στον Πόλο ακριβώς 60 χρόνια μετά τον Πήρυ (η αποστολή του Herbert ήταν η πρώτη βεβαιωμένη πετυχημένη προσπάθεια χωρίς τη χρήση μηχανικών μέσων).


Το 1985 δόθηκε στον Herbert μοναδική πρόσβαση στο ημερολόγιο της αποστολής του Πήρυ από την National Geographic Society, από τους επιτρόπους των Αρχείων Πήρυ και από την οικογένεια Πήρυ. Πέρασε τρία χρόνια εντατικής μελέτης, συλλέγοντας στοιχεία με τα οποία έλπιζαν οι οικείοι του ότι θα αποδεικνυόταν μια για πάντα πως η αποστολή του 1909 ήταν πετυχημένη. Η έκβαση όμως δεν ήταν εκείνη που περίμεναν.


Ο Sir Wally Herbert δημοσίευσε το 1988 τα αποτελέσματα των ερευνών του στο βιβλίο «Ο Απαγχονισμός των Laurels», στο οποίο έριξε ‘παγωμένο νερό’ στους ισχυρισμούς του Peary. Ο Herbert συμπέρανε ότι εξαιτίας της απίστευτης ταχύτητας που πέτυχε στο ταξίδι του (οι περισσότερες σύγχρονες αποστολές χρειάζονται δύο μήνες για να φτάσουν στον Πόλο), θα ήταν αδύνατο για τον Peary να φτάσει εκεί σε 37 ημέρες όπως ισχυρίστηκε, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη ότι μια τεράστια έκταση ανοικτού νερού, «με πλάτος όσο ο ποταμός Hudson» (πάνω από 2 χιλιόμετρα), τον καθυστέρησε στην αρχή της πορείας του για έξι ημέρες.


Αμφισβήτησε επίσης το σπριντ του Peary καθώς πλησίαζε προς το στόχο του, στη διάρκεια των οποίων αναφέρεται ότι κάλυψε μια απίστευτη απόσταση 50 χιλιομέτρων τη μέρα, για τις τελευταίες πέντε ημέρες, θεωρώντας το παραφουσκωμένο ψέμα. Έγραψε ο Herbert «Κανένας εξερευνητής, πριν ή μετά, δεν ισχυρίστηκε ότι κάλυψε αυτά τα μεγέθη των αποστάσεων κατά μήκος του αρκτικού παγοκαλύμματος στον ίδιο αριθμό συνεχόμενων ημερών, και ακόμα και οι πιο πετυχημένες αποστολές των τελευταίων δέκα χρόνων χρειάστηκαν μεγαλύτερο αριθμό ημερών για να φτάσουν στο Βόρειο Πόλο απ ότι ισχυρίστηκε ο Peary ότι του χρειάστηκε για να φτάσει σ αυτό το αόριστο σημείο και να επιστρέψει μέχρι το σημείο της αναχώρησής του».


Οι ασυνήθιστες τεχνικές πλοήγησης-προσανατολισμού του Peary, οι ανακολουθίες στο ημερολόγιό του, η έλλειψη αξιόπιστων μαρτύρων και η παράξενη συμπεριφορά του μετά το τέλος του ταξιδιού, είναι εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν την αμφισβήτηση. Η διαμάχη συνεχίζει να αιχμαλωτίζει τη φαντασία του κοινού ακόμα και σήμερα, ειδικά στις ΗΠΑ, όπου ο Peary είναι ένα όνομα πασίγνωστο, όσο αυτά των Scott και Shackleton στη Βρετανία. Εκατομμύρια λέξεις έχουν γραφτεί σε χιλιάδες σελίδες και από τις δύο πλευρές της διαμάχης, χωρίς καμία από αυτές να μπορούν να τεκμηριώσουν απόλυτα τη θέση τους.


Η Αποστολή του Robert Peary το 1909


Στις 22 Φεβρουαρίου του 1909, ο Peary άφησε το πλοίο του, το Roosevelt, στον πάγο των ακτών του Ακρωτηρίου Sheridan στο Νησί Ellesmere, και μετακινήθηκε με έλκηθρα 150 χιλιόμετρα δυτικότερα, στο Ακρωτήριο Κολούμπια, στο βορεινότερο άκρο του νησιού. Μια κατασκήνωση βάσης στήθηκε εκεί, με το όνομα Crane City, απ όπου ξεκίνησε η πορεία προς τον Βόρειο Γεωγραφικό Πόλο. Λίγο πριν ξεκινήσει, ο Πήρυ ανέβηκε σ ένα γειτονικό βουνό και ατένισε τον ορίζοντα βόρεια προς τον Αρκτικό Ωκεανό, που φαινόταν σαν ένα απαγορευτικό μίγμα από σπασμένο πάγο, αλλά ο Πήρυ καθησυχάστηκε θεωρώντας ότι οι συνθήκες ήταν κατά πολύ καλύτερες απ ότι στην προηγούμενη προσπάθειά του το 1906.


Σχέδιο που αποδίδεται στον βοηθό του Peary, Matthew Henson, και στο οποίο παρουσιάζεται το σύνολο των επιχειρήσεων του Peary στον Αρκτικό βορρά. Στην αριστερή πλευρά του χάρτη διακρίνεται το Ακρωτήριο Columbia, σημείο εκκίνησης των αποστολών του 1906 και 1909


Ο Πήρυ είχε σχεδιάσει μια στρατηγική για την αποστολή του, η οποία πίστευε ότι θα του δώσει τις περισσότερες πιθανότητες για επιτυχία. Η ομάδα της αποστολής που αποτελούνταν από 24 άνδρες, 19 έλκηθρα και 133 σκυλιά, θα διαιρούνταν στα δύο, μια ομάδα ανίχνευσης της οποίας η δουλειά ήταν να ανοίγει μονοπάτι και να χτίζει καλύβες ιγκλού κατά μήκος της διαδρομής και η πίσω ομάδα, που θα ακολουθούσε 24 ώρες πιο πίσω.


Ο Πήρυ σχεδίασε για τον εαυτό του να μείνει τον περισσότερο δυνατό χρόνο με την πίσω ομάδα, ώστε να προφυλαχτεί από τη σκληρή δουλειά του να ανοίγει το δρόμο μέσα από τον άγριο πάγο και να διατηρήσει δυνάμεις για τα τελευταία στάδια του ταξιδιού. Άλλο ένα σημείο-κλειδί στην αποστολή του Πήρυ, ήταν η χρήση των ικανοτήτων των αυτόχθονων Ινουΐτ στην ομάδα του, οι οποίοι ήταν δεξιοτέχνες στην οδήγηση σκύλων πάνω στον επικίνδυνο πάγο του Αρκτικού Ωκεανού.


Η πρώτη ομάδα ανίχνευσης ξεκίνησε από το Ακρωτήριο Columbia (βόρειο πλάτος 83ο 07’) στις 28 Φεβρουαρίου του 1909, με την ομάδα του Πήρυ να ακολουθεί σε απόσταση μία μέρα μετά. Μετά από τέσσερις μέρες σταθερής προόδου, η ομάδα εγκλωβίστηκε μπροστά από μια μεγάλη λωρίδα ξεπάγωτης θάλασσας (lead) που απλωνόταν ανατολικά και δυτικά μέχρι εκεί που μπορούσε να δει το μάτι, το οποίο μάλιστα μπορούσε να ανοίξει κι άλλο τις επόμενες ημέρες. Ο Peary το αποκάλεσε “The Big Lead” και χρειάστηκε να φτάσει η 11η Μαρτίου για να αρχίσει να ξαναπαγώνει. Ο Πήρυ με την απογοήτευση να τον κυριεύει όλο και περισσότερο έγραψε ένα σημείωμα σε κάποιον από τις ομάδες υποστήριξης, «Περιμένω έξι μέρες. Δεν μπορώ να περιμένω άλλο».


Στις 14 Μαρτίου, η ομάδα είχε καλύψει μόλις 82 δύσκολα μίλια. Η προσεκτικά σχεδιασμένη στρατηγική του Peary ήταν να στέλνει μια ομάδα υποστήριξης πίσω στο Roosevelt με τακτικό ρυθμό κατά τη διάρκεια της πορείας. Αυτό επέτρεψε στην κύρια ομάδα να ταξιδεύει με σχετικά ελαφρό φορτίο κι αυτό είναι το μυστικό της εντυπωσιακής ταχύτητας που ανέπτυξε πάνω στον πάγο. Η πρώτη απ τις ομάδες υποστήριξης, με την καθοδήγηση του γιατρού της αποστολής Dr Goodsell, άφησε ένα μεγάλο απόθεμα με προμήθειες, τροφή για τα σκυλιά και καύσιμα για τους υπόλοιπους άνδρες, σε βόρειο πλάτος 84ο 29’, πριν επιστρέψει στο Roosevelt. Στη διάρκεια του ταξιδιού της επιστροφής στο Ακρωτήριο Columbia, ο Goodsell πέρασε από μια περιοχή με φρέσκο πάγο και πνίγηκε. Δόθηκε η εκδοχή ότι στην πραγματικότητα σκοτώθηκε από έναν από τους οδηγούς των σκυλιών του αλλά οι περισσότεροι από τους ντόπιους Inuit δεν δέχονται αυτή την εκδοχή.


Οι ομάδες που καθοδηγούνταν από τον Peary και τον Henson, συνέχισαν βόρεια με ένα μέσο όρο 25 χιλιομέτρων τη μέρα, πάνω στη διαδρομή που χάραξε ο καπετάνιος του πλοίου, Robert Bartlett. Στις 28 Μαρτίου, οι άνδρες έφτασαν τον Bartlett και τους άνδρες του που είχαν κατασκηνώσει μπροστά από μια λωρίδα ανοιχτής θάλασσας. Μη θέλοντας να τους ξυπνήσει, ο Peary έδωσε την εντολή να χτιστούν ιγκλού 100 μέτρα μακρύτερα. Λίγες ώρες αργότερα, ξύπνησε από ένα μουγκρητό του πάγου και σοκαρισμένος είδε μια στενή λωρίδα σκουρόχρωμου νερού να κυλά ανάμεσα στα ιγκλού της δικής του ομάδας και σ αυτά της ομάδας του Bartlett. Από τύχη και μόνο, το κομμάτι του πάγου πάνω στο οποίο βρισκόταν η κατασκήνωση του Bartlett κύλησε ξανά προς την επιφάνεια του συνεχόμενου πάγου κι έτσι σύντομα οι δύο ομάδες ενώθηκαν και πάλι.


Το ρεύμα μπλοκάρισε την πρόοδο της πορείας τους για άλλες 24 ώρες, αλλά στις 30 Μαρτίου το ρεύμα πάγωσε και όλη η ομάδα έφυγε γρήγορα πάνω από τον φρέσκο πάγο. Ο Bartlett ήταν πιο ήσυχος από το συνηθισμένο εκείνη τη μέρα, επειδή σύμφωνα με το βασικό σχέδιο του Peary, έπρεπε να γυρίσει πίσω προς το πλοίο μετά την επόμενη πορεία. Έφτασε βόρεια μέχρι πλάτος 87ο 47’ (σημείο γνωστό σαν Κατασκήνωση Bartlett) και σημείωσε στο ημερολόγιό του «Αφήνω τον πλοίαρχο Peary με πέντε άνδρες, πέντε έλκηθρα με πλήρη φορτία και σαράντα επιλεγμένα σκυλιά. Σύμφωνα με το ρυθμό των τελευταίων οχτώ διαδρομών μας, ο πλοίαρχος Peary θα φτάσει στον Πόλο σε οχτώ ημέρες».


Οι έξι άνδρες ξεκίνησαν με καθαρό ουρανό την πορεία τους για τα τελευταία 215 χιλιόμετρα, στις 2 Απριλίου στις 5 το πρωί. Έγραψε ο Peary σο ημερολόγιό του «Κάναμε την καλύτερη και την πιο μοιρασμένη μέρα σήμερα από οποιαδήποτε άλλη μέχρι τώρα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι καλύψαμε 30 μίλια, αλλά ας είμαστε επιφυλακτικοί και ας πούμε ότι ήταν 25». Στις 3 Απριλίου ο Peary πίεσε την ομάδα του σκληρά και οι πρακτικοί υπολογισμοί του έδωσαν περίπου 20 μίλια σε 10 ώρες. Στις 4 Απριλίου ο Πήρυ έγραφε «πήραμε ξανά το μονοπάτι λίγο πριν τα μεσάνυχτα, μετά από ένα σύντομο ύπνο. Περίπου 10 ώρες χωρίς σταμάτημα, τα σκυλιά συνήθως να βαδίζουν και μερικές φορές να τρέχουν. 25 μίλια. Δώσε μου τρεις μέρες ακόμα με τέτοιο καιρό».


Στις 5 Απριλίου, ο Πήρυ άρχισε να νιώθει μια αυξανόμενη εμπιστοσύνη επιτυχίας. «Πέρα από τον 89ο παράλληλο!! 10 ώρες, 25 μίλια ή καιπερισσότερα. Σπουδαία. Ήμασταν πολύ τυχεροί με τα ρεύματα μέχρι τώρα, αλλά φοβάμαι συνεχώς και όλο και περισσότερο πιο έντονα ότι θα συναντηθούμε με κάποιο απροσπέλαστο». Ο Πήρυ ήταν και πάλι στο μονοπάτι πριν τα μεσάνυχτα και στις 10 το πρωί της 6ης Απριλίου οι άνδρες σταμάτησαν στο σημείο της τελικής τους κατασκήνωσης. Ο Henson ρώτησε τον αρχηγό του πώς θα ονόμαζαν αυτή την κατασκήνωση. Ο Peary απάντησε «Αυτή αγόρι μου, θα είναι η Κατασκήνωση Jesup, η τελευταία και πιο βόρεια κατασκήνωση στη Γη».


Η κλασσική φωτογραφία της αποστολής του 1909 στον Βόρειο Πόλο, με τους Ινουΐτ να κρατούν σημαίες ποζάροντας στο φακό.


Το ημερολόγιο του Peary για εκείνη τη μέρα, δίνει μια βαθύτερη εικόνα για την απόλυτη προσήλωση του ανδρός «Ο Πόλος επιτέλους!!! Το έπαθλο τριών αιώνων, το όνειρό μου και η φιλοδοξία μου για 23 χρόνια. Δικός μου επιτέλους». Αφού πέρασε 30 ώρες γύρω από τον Πόλο, κάνοντας μικρές εξορμήσεις με τα έλκηθρα και μετρήσεις του ήλιου άλλες παρατηρήσεις, ο Peary ήταν ικανοποιημένος που είχε φτάσει στον Βόρειο Πόλο. Το απόγευμα της 7ης Απριλίου, η ομάδα ξεκίνησε για το ταξίδι της επιστροφής. Από την Κατασκήνωση Jesup, η ομάδα κινήθηκε βιαστικά με νότια κατεύθυνση, φοβούμενη ότι το ανοιξιάτικο σπάσιμο του αρκτικού πάγου μπορεί να τους αποκλείσει κάπου στο πουθενά. Οι άνδρες κάλυψαν τα 200 χιλιόμετρα μέχρι τη Βάση Bartlett σε τρεις δυνατές πορείες.


Ένας τσακισμένος από την κούραση Peary έγραψε στο ημερολόγιό του στις 10 Απριλίου «Από εδώ μέχρι τον Πόλο και πίσω ήταν ένα σπουδαίος αγώνας ταχύτητας μ ένα φοβερό τερματισμό. Τα αποτελέσματά του οφείλονται στη σκληρή δουλειά, στο λίγο ύπνο, στην μεγάλη εμπειρία, στον πρώτης τάξεως εξοπλισμό και στην καλή τύχη, όσον αφορά τον καιρό και τα ρεύματα νερού». Δύο βδομάδες αργότερα έφταναν στο Ακρωτήριο Columbia.


Για δεκαετίες, τα τελευταία 215 χιλιόμετρα πάνω στον πάγο στη στέγη του κόσμου, που ο Peary διέσχισε με τόση ευκολία, αποτέλεσαν την καρδιά της αμφισβήτησης. Έχοντας έναν σταθερό μέσο όρο 20 χιλιομέτρων για κάθε ημέρα πορείας από το Ακρωτήριο Columbia μέχρι την Κατασκήνωση Bartlett, ο μέσος όρος αυξήθηκε στα 41 χιλιόμετρα, κάτι που έφτασε τελικά στα 72 χιλιόμετρα, όταν ο Peary επέστρεφε και πάλι πίσω προς τη Βάση Bartlett!


Δείτε επίσης Το χρονολόγιο της κατάκτησης του Βόρειου Πόλου (Α-Ζ)


Αφήστε μια απάντηση