Λαική Σοφία

Φεύγοντας ο Οδυσσέας, για να πάει να πολεμήσει με τους άλλους Έλληνες στην Τροία, εμπιστεύτηκε το σπίτι του στην Ιθάκη, στο συμπατριώτη του Μέντορα. Πολλές φορές, μάλιστα, η Αθηνά έπαιρνε τη μορφή του, καθώς λχ όταν συνόδεψε τον Τηλέμαχο στο …

Η λέξη χαρακτηρίζει γυναίκα σκληρή, αδίστακτη, φιλήδονη, φιλόδοξη, εγκληματική. Έτσι, ακριβώς ήταν η αυτοκράτειρα Μεσσαλίνα, γυναίκα του Καλιγούλα και μετά του Κλαύδιου.

Παλαιότερα, όταν τα παιδιά μάθαιναν υποκοριστικά, ο δάσκαλος τους έλεγε ότι η αρχική τους κατάληξη ήταν σε -ιο και ότι στα μεσαιωνικά χρόνια ήταν σε –ιον και –ιν, για να καταλήξει στο τέλος το απλό –ι . Π.χ. παιδίον, παιδίν, …

Η λέξη “τήνελλα” («τλονγκ» ή «τλανγκ» στα Νεοελληνικά) σχηματίστηκε από τον Αρχίλοχο ως απομίμηση του ήχου που κάνει η χορδή της κιθάρας. Ο Αρχίλοχος χρησιμοποίησε τη λέξη αυτή στην αρχή ενός επινίκιου ύμνου στον Ηρακλή: “Tήνελλα, ω Καλλίνικε, χαίρε…”. Γι’ …

Κατατρέχω σημαίνει ‘διάκειμαι εχθρικά απέναντι σε κάποιον, προσπαθώ να του κάνω κακό’. Από το κατατρέχω προέρχεται και ο κατατρεγμός και το κατατρεγμένος με την σημασία του ‘άτυχου’, του ‘κυνηγημένου’

Πρόκειται για φράσεις που διαβάζονται και από τα αριστερά προς τα δεξιά και από τα δεξιά προς τα αριστερά. ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ, ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ ΝΟΜΟΝ, Ο ΚΟΙΝΟΣ, ΕΧΕ ΣΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΝ ΑΘΛΗΣΑΣ ΗΔΗ ΠΩΛΩ ΠΗΔΗΣΑΣ ΗΛΘΑ ΝΟΣΩ. ΣΥ ΟΣ Η ΙΑΜΑ, …

Η λέξη προέρχεται από το ιταλικό ‘δούναι και λαβείν’, “dare-avere” και αρχικά σήμαινε την εμπορική σχέση και συναλλαγή οποιασδήποτε μορφής. Στη συνέχεια η σημασία της λέξης διευρύνθηκε σημαίνοντας, κατ’ επέκταση, κοινωνική σχέση κι επαφή. Έτσι, το ‘νταραβέρι’ κατέληξε να χρησιμοποιείται …

Η λέξη ‘Κολαούζος’ προέρχεται από την Τουρκική Kilavuz και σημαίνει τον οδηγητή, τον οδηγό. Χωριό λοιπόν που φαίνεται δεν χρειάζεται οδηγό για να σε πάει. Σε κάτι δηλαδή που είναι φανερό και αυταπόδειχτο δεν χρειάζεται κολαούζος

  Η μεγάλη αναστάτωση, το μπέρδεμα. Η λέξη ‘κουλουβάχατα’ προέρχεται από την Αραβική έκφραση ‘Kullu Wahad’ η οποία σημαίνει “όλα ένα” .Η λέξη διαδόθηκε από τον τίτλο πολιτικού φυλλαδίου του Θ .Ι. Κολοκοτρώνη, εγγονού του ήρωα της Επανάστασης, “Η κουλουβάχατα …

Η λέξη χαφιές προέρχεται από την τουρκική ‘hafiye’ και σημαίνει: ‘κατάσκοπος, μυστικός πράκτορας’ και κατ’ επέκταση: ‘σπιούνος-ρουφιάνος’. Η πράξη του χαφιέ και το καθεστώς που δημιουργείται είναι ο επικαλούμενος ‘χαφιεδισμός’

‘Ρουφιάνος’ είναι ο ‘προαγωγός, μαστρωπός’ και κατά συνεκδοχή ‘το πρόσωπο που διαβάλλει, συκοφαντεί κάποιον’. Η λέξη προέρχεται από την ιταλική ‘ruffiano’

Ο «σπιούνος» προέρχεται από το ιταλικό «spione» και σημαίνει «κατάσκοπος, πράκτορας». Στη Ελληνική, ο σπιούνος είναι πρόσωπο που παρακολουθεί τις κινήσεις των άλλων και τις αναφέρει σε όποιον τυχόν ενδιαφέρεται. Συνήθως σε πρόσωπο που ασκεί εξουσία, με υλικό αντάλλαγμα, για …

Τα εξ αμάξης (υβριστικά λόγια) είναι λόγια τα οποία απευθύνονται με έντονο επιτιμητικό τρόπο προς κάποιον. Του έψαλε (του έσυρε) τα εξ αμάξης: “τον περιέλουσε με βρισιές και αισχρολογίες”. Η φράση προήλθε από τα πειράγματα και τα φαιδρολογήματα, τα οποία …

Μέσα στα όπλα, στις μηχανές και γενικά στα μέσα του πολέμου, το “υγρόν πυρ” είναι ένα από τα πιο περίεργα και θαυμαστά έργα του ανθρώπου. Την απόκρυφη εφεύρεση την έφερε, καθώς λένε, στο Βυζάντιο, τον έβδομο αιώνα, ένας καλόγερος από …

Κατά τη βυζαντινή εποχή, όταν κάποιος πλούσιος καταδικαζόταν να μείνει στη φυλακή, είχε δικαίωμα να βάλει κάποιον άλλο στη θέση του, τον οποίο, βέβαια πλήρωνε πλουσιοπάροχα. Φυσικά, το δικαίωμα αυτό το είχαν μόνο όσοι καταδικάζονταν λιγότερο από ένα χρόνο. Οι …

Η φράση αυτή λέγεται για φαύλους ανθρώπους. Αυτοί που δεν είναι άξιοι για τίποτα. μόνο κακά φέρνει το πέρασμά τους.