Πάσχα Εθιμα

Σε όλη την Ήπειρο, αλλά και σε πολλά μέρη της Μακεδονίας, την Κυριακή του Πάσχα, αλλά και καθ όλη τη διάρκεια της άνοιξης αναβιώνει το έθιμο του Ζαφείρη. Το όνομα ποικίλει από τόπο σε τόπο, αλλού το λένε Μαγιόπουλο, αλλού …

– Στο Μιστί της Καππαδοκίας, στο τέλος της Σαρακοστής έβγαιναν τα παλικάρια κάθε βράδυ και μάζευαν ξύλα, άχυρα, καύσιμα τα οποία αποθήκευαν τραγουδώντας και σφυρίζοντας μέχρι τη Μ. Πέμπτη. Τη νύχτα του Μ. Σαββάτου τα μάζευαν στην πλατεία της γειτονιάς …

– Στην Κοζάνη πιστεύουν ότι το “αντέτι”, δηλαδή το έθιμο με το αυγό, το κάνουν “για να γίνουν η βρίζα και το στάρι”. Αυτό εξηγείται από την αναζωογονητική δύναμη του αυγού ως φορέα ζωής. Σε ορισμένες περιοχές κυλούσαν αυγά πάνω …

– Διασκεδαστικό ήταν ένα έθιμο στην Πυλία της Μεσσηνίας: μέσα σε ένα ανοιχτό δοχείο με γιαούρτι έριχναν ένα νόμισμα που οι συναγωνιζόμενοι έπρεπε να το πιάσουν με τα δόντια. Φυσικά πασαλείβονταν με γιαούρτι, προκαλώντας τη γενική ιλαρότητα.

– Το Πάσχα, που συμπίπτει με την άνοιξη, η Σίφνος βρίσκεται στις ομορφιές της. Η θρησκευτική συγκίνηση κορυφώνεται με τα εγκώμια και την περιφορά του Επιταφίου στα στενά δρομάκια. Ακολουθεί η χαρά της Ανάστασης και ο αναστάσιμος χαιρετισμός που διαρκεί επί …

– Ένα ιδιαίτερο έθιμο γινόταν στην Κρήτη. Η νοικοκυρά το τυρί που περίσσευε από την Τυρινή το φυλούσε και το έπαιρνε μαζί της στην Ανάσταση, κι όταν ο παπάς έλεγε το “Χριστός Ανέστη” το μοίραζε στους συγγενείς, για να μη …

– Στα χωριά της Πυλίας, την Μεγάλη Παρασκευή, πίνουν ξίδι και καπνιά για να δείξουν την αγάπη τους στο Χριστό, που τον πότισαν ξύδι. Στην Κρήτη, τη Μεγάλη Παρασκευή, τρώνε νερόβραστα φαγητά με ξύδι, σαλιγκάρια βραστά, των οποίων το ζουμί …

– Στο Μελιγαλά, τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, ανάβουν “φουνταρίες”. Κάθε νοικοκυρά, όταν σημαίνει η καμπάνα για τον Επιτάφιο, ρίχνει μπροστά στην πόρτα του σπιτιού της δυο – τρία μάτσα κληματόβεργες και τους βάζει φωτιά. Μέχρι να βγει ο Επιτάφιος, …

– Tο Mεγάλο Σάββατο στις 6 το πρωί πραγματοποιείται στην Παναγία των Ξένων το έθιμο του σεισμού ως αναπαράσταση του σεισμού μετά την ανάσταση που περιγράφεται στο Eυαγγέλιο. Aργότερα στις 9, γίνεται η λιτανεία του Aγ. Σπυρίδωνα, που καθιερώθηκε το …

– Ξεχωριστή σημασία έχει και η συνήθεια των Σερραίων γυναικών, να τοποθετούν στη διάρκεια της περιφοράς του Επιταφίου, πάνω σε τραπέζι μπροστά από το κατώφλι της Εξώπορτας, την εικόνα του Εσταυρωμένου ανάμεσα σε άνθη, αναμμένα κεριά και θυμιάματα. Δίπλα τοποθετούν …

– Στις 11 το πρωί, γίνεται η Πρώτη Aνάσταση και πέφτουν οι “μπότηδες”. Tο φασαριόζικο αυτό έθιμο ξεκίνησε από την πόλη, επεκτάθηκε στα χωριά και είναι επιρροή από τους Eνετούς.–  Oι Eνετοί συνήθιζαν την Πρωτοχρονιά (την μεγαλύτερη γιορτή των καθολικών) …

– Στη Σπάρτη, όταν γυρίσουν τον Επιτάφιο, τον ξεστολίζει ο καντηλανάφτης, ο οποίος παίρνει τα κεριά και τα φυλάει. Την άλλη μέρα, τα βάζει ο παπάς σε ένα δίσκο με τα σταυρολούλουδα και τα μοιράζει στις γυναίκες. Τα λουλούδια αυτά, …

– Στην “Πίνια”, το παλιό εμπορικό κέντρο της πόλης, έχει αναβιώσει το έθιμο της “μαστέλας”. Ένα μισοβάρελο στολίζεται με μυρτιές και κορδέλες και οι περαστικοί καλούνται να ρίξουν μέσα κέρματα “για το καλό”. Mε την πρώτη καμπάνα της Aνάστασης, κάποιος …

– Στην Πάρο, τα κεριά του Επιταφίου, τα φυλούν και όταν έχει φουρτούνα, βρέχει ή αστράφτει, τα ανάβουν να περάσει η κακοκαιρία. Ακόμα, στο εικονοστάσι, τοποθετείται και κλαδί ελιάς, που παραμένει εκεί ως αγιώτικο .

Στους Παξούς η Πρώτη Aνάσταση γίνεται πρωτότυπα και παραδοσιακά στον Άγ. Iάκωβο στη Φουντάνα όπου με το “Aνάστα ο Kύριος” το εκκλησίασμα μέσα χτυπά ρυθμικά τα στασίδια και έξω γίνεται πανζουρλισμός από κροτίδες, ντουφεκιές και βαρελότα. Στα χωριά, μετά την …

– Στην Κορώνη, τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί, τα παιδιά, κρατώντας ένα σταυρό στο χέρι, γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και λένε τα πάθη του Χριστού. Τα φιλεύουν με κουλούρια, κόκκινα αυγά ή λεφτά. – Στο Καστανόφυτο Καστοριάς, τα παιδιά …