Λαική Σοφία

Παλαιότερα, όταν τα παιδιά μάθαιναν υποκοριστικά, ο δάσκαλος τους έλεγε ότι η αρχική τους κατάληξη ήταν σε -ιο και ότι στα μεσαιωνικά χρόνια ήταν σε –ιον και –ιν, για να καταλήξει στο τέλος το απλό –ι . Π.χ. παιδίον, παιδίν, …

Το οικογενειακό επίθετο Κονοφάγος το συναντάμε τακτικά σήμερα. Και αν θυμηθούμε τις φιλονικίες της εποχής: εικονολάτρες και εικονοφάγοι, το επίθετο – όνομα αυτό φανερώνει τον ασεβή και θεομπαίχτη. Και πώς αλλιώς θα τους θεωρούσαν τους εικονομάχους οι ευσεβείς εικονολάτρες. Γι’ …

Έκανε, δηλαδή, δημοσιογραφική επιτυχία. Πέτυχε σπουδαία είδηση. Η φράση προέρχεται από το ψάρι λαβράκι, που είναι ένα από τα πάρα πολύ νόστιμα και όμορφα ψάρια της θάλασσας και δεν είναι εύκολο το πιάσιμό του. Ψαρεύεται με την καθετή πιο εύκολα …

Κατατρέχω σημαίνει ‘διάκειμαι εχθρικά απέναντι σε κάποιον, προσπαθώ να του κάνω κακό’. Από το κατατρέχω προέρχεται και ο κατατρεγμός και το κατατρεγμένος με την σημασία του ‘άτυχου’, του ‘κυνηγημένου’

Πρόκειται για φράσεις που διαβάζονται και από τα αριστερά προς τα δεξιά και από τα δεξιά προς τα αριστερά. ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ, ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ ΝΟΜΟΝ, Ο ΚΟΙΝΟΣ, ΕΧΕ ΣΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΟΝ ΑΘΛΗΣΑΣ ΗΔΗ ΠΩΛΩ ΠΗΔΗΣΑΣ ΗΛΘΑ ΝΟΣΩ. ΣΥ ΟΣ Η ΙΑΜΑ, …

Η λέξη προέρχεται από το ιταλικό ‘δούναι και λαβείν’, “dare-avere” και αρχικά σήμαινε την εμπορική σχέση και συναλλαγή οποιασδήποτε μορφής. Στη συνέχεια η σημασία της λέξης διευρύνθηκε σημαίνοντας, κατ’ επέκταση, κοινωνική σχέση κι επαφή. Έτσι, το ‘νταραβέρι’ κατέληξε να χρησιμοποιείται …

Η λέξη ‘Κολαούζος’ προέρχεται από την Τουρκική Kilavuz και σημαίνει τον οδηγητή, τον οδηγό. Χωριό λοιπόν που φαίνεται δεν χρειάζεται οδηγό για να σε πάει. Σε κάτι δηλαδή που είναι φανερό και αυταπόδειχτο δεν χρειάζεται κολαούζος

  Η μεγάλη αναστάτωση, το μπέρδεμα. Η λέξη ‘κουλουβάχατα’ προέρχεται από την Αραβική έκφραση ‘Kullu Wahad’ η οποία σημαίνει “όλα ένα” .Η λέξη διαδόθηκε από τον τίτλο πολιτικού φυλλαδίου του Θ .Ι. Κολοκοτρώνη, εγγονού του ήρωα της Επανάστασης, “Η κουλουβάχατα …

Η λέξη χαφιές προέρχεται από την τουρκική ‘hafiye’ και σημαίνει: ‘κατάσκοπος, μυστικός πράκτορας’ και κατ’ επέκταση: ‘σπιούνος-ρουφιάνος’. Η πράξη του χαφιέ και το καθεστώς που δημιουργείται είναι ο επικαλούμενος ‘χαφιεδισμός’

‘Ρουφιάνος’ είναι ο ‘προαγωγός, μαστρωπός’ και κατά συνεκδοχή ‘το πρόσωπο που διαβάλλει, συκοφαντεί κάποιον’. Η λέξη προέρχεται από την ιταλική ‘ruffiano’

Ο «σπιούνος» προέρχεται από το ιταλικό «spione» και σημαίνει «κατάσκοπος, πράκτορας». Στη Ελληνική, ο σπιούνος είναι πρόσωπο που παρακολουθεί τις κινήσεις των άλλων και τις αναφέρει σε όποιον τυχόν ενδιαφέρεται. Συνήθως σε πρόσωπο που ασκεί εξουσία, με υλικό αντάλλαγμα, για …

Τα εξ αμάξης (υβριστικά λόγια) είναι λόγια τα οποία απευθύνονται με έντονο επιτιμητικό τρόπο προς κάποιον. Του έψαλε (του έσυρε) τα εξ αμάξης: “τον περιέλουσε με βρισιές και αισχρολογίες”. Η φράση προήλθε από τα πειράγματα και τα φαιδρολογήματα, τα οποία …

Η λέξη “τήνελλα” («τλονγκ» ή «τλανγκ» στα Νεοελληνικά) σχηματίστηκε από τον Αρχίλοχο ως απομίμηση του ήχου που κάνει η χορδή της κιθάρας. Ο Αρχίλοχος χρησιμοποίησε τη λέξη αυτή στην αρχή ενός επινίκιου ύμνου στον Ηρακλή: “Tήνελλα, ω Καλλίνικε, χαίρε…”. Γι’ …

Η έκφραση ξεκίνησε από τα Κεφαλλονίτικα ανέκδοτα. Στα τέλη του 19ου αιώνα στην Κεφαλονιά ήταν δεσπότης ο Δόριζας, πολύ μορφωμένος και πολύ καλός κληρικός. Την εποχή εκείνη οι παπάδες μας ήταν, κατά κανόνα, πολύ λίγο γραμματιζούμενοι. Αλλά κάποιος απ’ αυτούς …

Για κάποιον που δεν είναι σταθερός στις αποφάσεις του, λέμε ότι “αλλάζει γνώμες σαν το πουκάμισο”. Το ίδιο, όμως, λέει και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος: “Ούδ’ εσθήτα τις ούτως αμείβει ραδίως ως συ τρόπον”, δηλαδή “Ούτε το ρούχο του δεν …

Στην παλιά Αθήνα του 1843, επρόκειτο να συγγενέψουν με γάμο δύο αρχοντικές οικογένειες: Του Γιώργη Φλαμή και του Σωτήρη Ταλιάνη. Ο Φλάμης είχε το κορίτσι και ο Ταλιάνης το αγόρι. Η εκκλησία, που θα γινόταν το μυστήριο, ήταν η Αγία …